در شهر و مناطق بدون گرد و غبار باید هفته ای یک بار سلاح را بطور مختصر نظافت نمود و همچنین اگر سلاح شما در انبار بود ، برای اینکه زنگ نزند و فرسوده نشود باید هر ماه یکبار سلاح را بطور مختصر نظافت کرد.

با اسلحه به هر مقدار که تیراندازی بشود باید بعد از تیراندازی ، آنرا نظافت نمود.زیرا به سختی در اثر رسوب دوده باروت جرم گرفته و همین کثیف بودن و جرم گرفتگی باعث گیر کردن سلاح می شود . و تیراندازی را کند و یا متوقف می کند و از کارآیی سلاح می کاهد و از طرفی باید بدانیم که اگر اسلحه نظافت و روغنکاری شود ، حرکت قطعات متحرک آسان شده و از سائیده شدن و پیدایش گیر در آنها جلوگیری نموده و بر عمر و کارآیی سلاح افزوده می شود.

وسایل تنظیف

وسایل تنظیف شامل : برس زبر ، فرچه و نخ تنظیف ، سمبه ، زنجیز لوله پاک کن ، روغندان ، روغن مخصوص سلاح ، پارچه سفید ، پیچ گوشتی .

روش نظافت

نظافت سلاح به دو روش انجام میگیرد ( روش مختصر و روغنکاری )

روش مختصر :

 برای نظافت ابتدا سلاح را باز کرده و قطعات را به ترتیب زیر نظافت می کنیم:

الف – ابتدا چند بار داخل لوله را بوسیله نخ تنظیف یا سمبه برس که روی آن کمی روغن ریخته ایم ، نظافت می کنیم و سپس بوسیله پارچه سفید آنقدر داخل لوله می کشیم تا کاملا تمیز و خشک شود ( از طرف خزانه لوله به طرف سر لوله یا شعله پوش ).

ب – سپس بوسیله پارچه آغشته به روغن خزانه لوله را کاملا تمیز می کنیم.

ج – داخل بدنه را نیز بوسیله پارچه سفید و روغن تمیز می کنیم.

د – قطعات متحرک را باز نموده و کاملا تمیز می کنیم.

ه – بدنه سلاح نیز باید نظافت شود.

و – بعد از نظافت قطعات را روغنکاری کرده و می بندیم.

روش روغنکاری :

الف – بوسیله مقداری پارچه و یا فرچه مقدار کمی روغن محافظ مخصوص به آن زده ، داخل بدنه می کشیم ( مخصوصا محل رفت و آمد آلات متحرک ).

ب – همچنین داخل دستگاه چکاننده و نقاطی که لازم است روغنکاری شود مانند : فنر و چخماق و پایه آتش .

ج – آلات متحرک و گلنگدن نیز باید بخاطر اصطکاک زیاد با بدنه روغنکاری شود ، همچنین ناخنک فشنگ کش و فنر مربوطه باید مقدار خیلی کمی روغنکاری شود .

د – اگر اطمینان دارید که تا چند روزی با سلاح تیراندازی نمی کنید باید داخل لوله را بوسیله قشر نازکی از روغن مخصوص بپوشانیم ، در غیر اینصورت داخل لوله را تمیز و خشک نمائید.

تذکر : در هنگام تیراندازی خزانه لوله باید تمیز و خشک شود .زیرا اگر داخل لوله روغن زده باشیم در اثر حرارت گاز باروت روغن سوخته و قشر سختی از دوده به لوله سلاح می چسبد که به راحتی نمی توان آنرا پاک کرد.

مراقبت و نگهداری

اگر از سلاح بطور صحیح نگهداری شود می توان در مواقع مورد لزوم به بهترین وجه از آن استفاده نمود . تجربه ثابت کرده است که اکثر سلاحها بیش از هر چیز بر اثر قصور در امر مراقبت و نظافت فرسوده می شوند این است که باید در نگهداری و مراقبت دقت بیشتری اعمال شود.

الف - نگهداری قبل از تیراندازی : در هنگام نگهداری قبل از تیراندازی باید سلاح بطور کلی بازدید شود ، که قطعه ای شکسته و یا معیوب نباشد و نیز بطور صحیح نظافت و روغنکاری شود.

ب – نگهداری هنگام رزم و تیراندازی : باید توجه داشته باشیم و اگر داخل لوله زیاد کثیف بود تیراندازی را قطع نمائیم و نیز اگر سلاح ، صدایی تولید می کرد که حاکی از اصطکاک زیاد بود باید سلاح را به قدر کافی روغنکاری کرد ، همچنین مهمات مصرفی باید سالم و تمیز باشد.در صورت کثیف بودن ، خزانه لوله نیز کثیف شده و باعث گیر کردن سلاح می شود.

ج – نگهداری بعد از تیراندازی : سلاح را کاملا باز نموده و نظافت می نمائیم در هنگام نظافت باید تمام قطعات بازدید شود ، که عیبی پیدا نکرده باشند و سپس به طرز صحیح روغنکاری کرده و قطعات را می بندیم ، در صورتی که قطعه ای معیوب شده بود باید به رده مافوق گزارش داده و چنانچه سلاح شخصی باشد آنرا تعویض و خریداری نمائیم.

نگهداری و مراقبت در شرایط نا مناسب جوّی

اگر دمای هوا پائین تر از صفر درجه بود ، از روغنکاری زیاد بپرهیزید.در موقع تیراندازی بجز قسمتهای متحرک ( که مقدار کمی روغن مخصوص زده شده ) بقیه قطعات باید خشک باشد.در این شرایط سلاح باید در مقابل رطوبت به خوبی حفظ شود.اگر به محل گرمی رفتید و رطوبت روی سطوح سلاح ظاهر شد باید آنرا خشک نمود.

اگر در مناطق گرم و مرطوب بودید باید مرتبا سلاح را بازدید نموده و از روغنکاری زیاد اجتناب نمائید.در این شرایط از روغن مخصوص استفاده نمایید.

اگر در مناطق گرم و خشک بودید ، چون سلاح در معرض خاک و شن و ماسه است از روغنکاری سلاح باید خودداری نموده و هر روز باید سلاح را بازدید و نظافت کنید،چون عرق دست دارای اسید بوده و باعث زنگ زدگی بدنه می شود بنابراین باید سلاح را خشک نمود.